Kelime olarak "değiş-tokuş" ve "takas" anlamlarına gelen swap, finansal bir terimdir ve döviz takası işlemleri için kullanılır. Finans piyasalarında iki tarafında belirli bir zaman diliminde varlıklarına ve yükümlülüklerine bağlı olarak farklı faiz ödemelerini yahut farklı dövizleri karşılıklı olarak değiştirdikleri işlemlere swap denir.
Örneğin on yıllık sabit faizli borca sahip bir firma ile benzer ancak dalgalı faizli borca sahip bir firma birbirlerinin yükümlülüklerini değiştirebilir. Swap işlemlerinde, faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişmeler sonucunda ortaya çıkan riski en aza indirmek amaçlanmaktadır.
Kelime anlamıyla iki tarafın karşılıklı olarak konusu ve değeri aynı olan iktisadi ve mali değerleri birbiriyle değiş - tokuş etmeleri anlamına gelir. Bu anlamda mübadele, değişim veya takas demektir.
İlk modern para swapı 1982 yılında Dünya Bankası ve IBM arasında gerçekleştirilmiş ve sabit faizli Alman Markı ve İsviçre Frankı borçlarının Dünya Bankası’ndan sağlanan US Dolar borcu ile swap edilmesini içermiştir.
- SWAP.png (26.35 KiB) 1339 kere görüntülendi
Para swapı işlemlerinde tarafların önceden anlaştıkları oran ve koşullara bağlı olarak belirli miktardaki para birimleri değiştirilir.
Faiz swapı işlemleri ise gösterge bir anapara tutarı üzerinden farklı faiz oranı esaslarına göre hesaplanacak faizlerin iki taraf arasında anlaşılan vadelerde değişimini öngören bir sözleşmedir. Bu sözleşmede, aynı para biriminden olan borçların faiz ödemelerinin yapısı değişmekte, anapara değişimi gerçekleşmemektedir.
Döviz swapı işlemleri ise gösterge bir anapara tutarı üzerinden farklı faiz oranı esaslarına göre hesaplanacak faizlerin iki taraf arasında anlaşılan vadelerde değişimini öngören bir sözleşmedir. Bu sözleşmede, aynı para biriminden olan borçların faiz ödemelerinin yapısı değişmekte, anapara değişimi gerçekleşmemektedir.
Merkez bankaları arasmda swap : İki merkez bankasının, aralarında yaptıklan anlaşma ile, karşı ülkenin parasına ihtiyaç duyduklarında birbirinin belirli miktarlardaki paralarını değiş tokuş etmeleri. Değiş tokuş edilen bu paralar, ihtiyaç durumu ortadan kalkınca geri verilir
Swap'ın kullanım alanları nerelerdir?
Aktif getiri oranlarını yükseltmek.
Kaynak kullanım maliyetlerini düşürmek.
Risk yönetimi.
Arbitraj ve alım-satımıdır.
Genellikle swap işlemlerine taraf olan kuruluşlar hangileridir?
Uluslararası kurumlar
Merkez bankaları
Çokuluslu şirketler
Yerel yönetimler
Uluslararası fonlar
İhracatçı - İthalatçı kuruluşlar
Bankalar
Swap işleminin avantajları nelerdir?
Kredi arbitrajısayesinde işletmeler, fonlama maliyetlerini azaltabilir.
İşletmelerde etkin aktif ve pasif yönetimi sağlar.
Farklıpiyasalara erişim imkanı sağlar.
Yeni kredi kullanma maliyetinin altında bir maliyetle yeni kaynaklara ulaşım imkanı sağlar.
Farklı vadelerle sözleşme imkanı sağlar.
Ticari sırları korumaya imkan verir.
Üstlenilmişolan riskleri azaltıcı veya ortadan kaldırıcı etki yaratır.
Swap işleminin dezavantajları nelerdir?
Kredi, faiz ve kur riski tamamen ortadan kalkmaz.
Resmi ve organize bir piyasası bulunmamaktadır.
Sözleşmelerin belirli bir standardı bulunmamaktadır.